Rechterlijke onafhankelijkheid: gezamenlijke themamiddag VJV en NJV in Antwerpen op 7 oktober 2022
Op een zonovergoten vrijdagmiddag 7 oktober 2022 vond in Antwerpen een zeer geslaagde themamiddag van de VJV en de NJV samen plaats over onafhankelijke rechtspraak.
Raf van Ransbeeck en Paul Lemmens schreven een paper over België en Paul Bovend’eert en Tamara Trotman over Nederland.
De rechterlijke onafhankelijkheid is stevig verankerd in beide rechtsculturen, maar er zijn zeker ook kwetsbaarheden.
Aan het wegwerken ervan mag in beide landen sneller en serieuzer gewerkt worden dan tot nu toe, al was het maar omdat GRECO dat van de Lage Landen vraagt. Benoemingen, onverenigbaarheden, zaakstoedeling, externe en interne onafhankelijkheid lenen zich voor verbetering.
Fraaie reacties op de papers kwamen van Ria Mortier (onafhankelijkheid is er in eerste instantie voor de samenleving) en Marc de Werd (een zekere verantwoordelijkheid van de minister van Justitie is niet per definitie een inbreuk op de onafhankelijkheid).
Daarna ontspon zich een boeiende discussie met een betrokken zaal. De bijeenkomst werd besloten met een gezamenlijk diner. Op de website van de Vlaamse en de Nederlandse Juristenvereniging worden binnenkort de papers geplaatst.
In een rechtsstaat is de onafhankelijke positie van de rechtspraak van eminent belang. Zijn er kwetsbaarheden als het gaat om benoemingen, toedeling van zaken, individuele onafhankelijkheid, tuchtprocedures e.d.?
De VJV en NJV zijn verheugd dat zij vier inleiders bereid hebben gevonden een bijdrage te leveren in de vorm van een paper en een inleiding tijdens de bijeenkomst:
– Paul Lemmens, staatsraad, en tot voor kort rechter aan het Europees Hof voor de rechten van de Mens en em. hoogleraar aan de KU Leuven;
– Raf van Ransbeeck, raadsheer Hof van Beroep in Brussel en directeur Instituut voor Gerechtelijke Opleiding (de Vlaamse counterpart van SSR).
– Tamara Trotman, raadsheer bij het Gerechtshof in Den Haag, ook voorzitter van de stichting Rechters voor rechters.
– Paul Bovend’Eert, hoogleraar Staatsrecht Radboud Universiteit Nijmegen.
Respondenten
Ria Mortier, eerste advocaat-generaal Hof van Cassatie, Brussel.
Prof. dr. mr. M.F.J.M. (Marc) de Werd, hoogleraar Europese Rechtspleging en senior-raadsheer bij Gerechtshof Amsterdam. Lid van de Consultative Council of European Judges van de Raad van Europa (Straatsburg).